İspanya, kriz nedeniyle yüzde 27 işsizlikle boğuşurken, Endülüs'teki bir köyde tek bir işsiz bile yok. Sokakları Che resimleri, Allende ve Neruda isimleriyle dolu Marinaleda, avare gençlerle dolu ispanya kentleri arasında bambaşka bir örnek sunuyor.
İspanya'da işsizlik oranı yeni bir rekora ulaşırken, Marinaleda kırsal bölgesinde yaşayanların kendileriyle övünmelerini hoş görmek mümkün.
Endülüs'ün derinliklerindeki bu küçük köy, neredeyse İspanya'da işsizlik oranının sıfır olduğu tek yer. Bir trafik ışığı setine, iki bara ve sıra sıra alçak evlerin dizili olduğu merkezi bir caddeye sahip olan Marinaleda, batı Endülüs'teki köylerin çoğuna benziyor. Ancak köyde bulunan, tankların ve silahların yarattığı yıkımı yansıtan duvar resimleri, üzeri karalanmış Nazi sembolleri, tarlalara doğru yürüyen işçilerin resmedildiği sütunlar, bu tür yerlerde bulunan graffitilerden oldukça farklı.
Üstelik spor salonuna Che Guevara adını veren ya da Salvador Ailende ve Pablo Neruda gibi solcu kahramanların isimlerini taşıyan sokaklarını üzerinde barış güvercinlerinin resimlerinin olduğu dev tabelalarla süsleyen çok fazla köy de yok.
BİR KOMÜNİST ÜTOPYA
Marinaleda bir komünist ütopya doğrultusunda yönetiliyor ve bünyesinde tüm köylülere tarlada kök bitkilerinden zeytinciliğe kadar çeşitli alanlarda çalışma imkanı sunan kolektif topraklar banndınyor (bunların bin 200) hektarlık kısmı 1990 yılında bir aristokratın topluca toprağına el konulmasıyla kullanıma açılan topraklar).
Günde ortalama 500 kişinin işini kaybettiği Endülüs'te, yapılacak her türlü iş iyi görünüyor.
Marinaleda'nın Belediye Başkam Juan Manuel Sânchez Gordillo, bir grup emekçiyle birlikte bir süpermarkette bölgenin gıda bankalarına dağıttıkları 10 alışveriş arabası dolusu yiyeceğin ücretini ödemeyi reddetmesinin ardından, ulusal çapta bir ün kazandı ve hatta "Robin Hood" olarak anılmaya başladı.
'GANDHİ OLSA, ODA BİZİ DESTEKLERDİ'
Sânchez Gordillo, "Bunu İspanya'da şu anda yiyecek masraflarım karşılamakta zorlanan çok sayıda insan olduğuna dikkat çekmek için yaptık. 21. yüzyıl Ispanyası'nda 'bu sorunun var olduğunu' belirtmek istedik. Gandhi olsa, o da bizi desteklerdi" diyor.
Ancak, 30 yıldan uzun süredir toprak işgalleriyle, ucuz barınma olanakları ve kooperatiflerle varlık dağılımı için mücadele etmekte olan Sânchez Gordillo, bu süpermarket "baskınlarının" yalnızca buzdağının görünen yüzü olduğunu söylüyor.
Gordillo uzun süredir Marinaleda'da eşit ücret politikalarını teşvik ediyor, polis gücünü engelliyor ve daha önce devlete ait olan ve kâr karşılığı satılamayacak evlerde, ayda yalnızca 15 avro karşılığında barınma olanağı sağlıyor.
HİÇBİR ÜCRET ALMADAN BELEDİYE BAŞKANLIĞI
İspanya'nın -AB ülkeleri arasında birinci sırada yer alan-%27.2'lik işsizlik oranıyla Marinaleda'da yaşayan herkesin iş sahibi oluşu arasındaki uçurumu sorduğumuzda, hiçbir ücret almadan belediye başkanlığı yapan 3 çocuk babası eski tarih öğretmeni, "bu beni aynı anda hem umutla hem de umutsuzlukla dolduruyor" cevabım veriyor.
Gordillo, köyün, İspanya'nın geçirdiği mali krizin yalnızca bir parçası olan büyük işsizlik sorunundan tamamen yalıtılmış olmadığını söylüyor. Daha önce inşaat sektöründe çalışmış ancak iş kalmaması sonucu Marinaleda'ya dönmek zorunda kalan genç köylülerden söz ediyor. Ancak yine de Marinaleda'nın "kooperatifleri ve endüstrisi sayesinde gerilemeyi önleme konusunda diğer birçok yerden çok daha iyi durumda olduğunu" belirtiyor.
LATİFUNDİA İŞGALLERİ
Endülüs'ün tarihinde, topraksız işçilerin gerçekleştirdiği latifundia (Roma zamanlarına dayanan çok büyük tarım alanları) işgalleri büyük bir öneme sahiptir. Sânchez Gordillo, bu alanların bölge topraklarının yaklaşık yüzde 50'sini oluşturduğunu, ancak Endülüs halkının yalnızca yüzde 2'sinin elinde olduğunu ileri sürüyor. Gordillo, aym zamanda, bugün Endülüs'ün, bölgeyi kavuran işsizliğin sessiz tanıkları olan onlarca boş, terk edilmiş sanayi sitesine sahip olduğunu da belirtiyor.
Bizim bir geleneğin parçası olduğumuz doğru, ama buradabir yandan da yeni bir şey yapıyoruz. Doğal kaynakların halkın hizmetinde olması gerektiği, halkın topraklar üzerinde hak sahibi olduğu ve toprağın pazarlanabilir bir şey olmadığı konusunda ısrar ediyoruz” diyor Sánchez Gorillo. “Aynı şekilde gıda üzerinden de kar sağlanmamalıdır. Beslenmek temel bir insan hakkıdır. Biz yalnızca tek bir yerde değil, tüm dünyada tarımı kökten değiştirmenin bir yolu olarak da ortak gıda egemenliğini savunuyoruz" diyor. Bu köyün girişimlerinin ne ülkenin ne de dünyanın başka bir yerinde sahiplenilmediğinden yakınıyor. Üstelik köye giden yollardaki tabelaların gösterdiği kadarıyla Marinaleda'nın "barışçıl bir ütopyaya doğru" küresel bir dönüşüme öncülük ettiğini düşünen tek kişi Sánchez Gordillo da değil. İspanya'da sola olan destek gittikçe artıyor. Sánchez Gordillo'nun partisi CUT-BAI'nin dahil olduğu, komünisderin yönetimindeki Izquierda Unida (Birleşik Sol) adlı koalisyon, son dönemde gerçekleştirilen bir ankette 2011 seçimlerindeki oylarının iki katını dahi geçerek yüzde 15,6 oranına ulaştı.
Gür sakalları, kot pantolonu ve yalnızca kendi devletlerine sahip oldukları gün çıkaracağını söylediği Filistin fulanyla Sánchez Gorillo, aynı zamanda İspanya'daki siyasetçilerin çoğundan oldukça farklı bir imaja da sahip. Belediye başkanlığı ofisinin en yüksek yerinde Kral Juan Carlos'un standart bir resminin yerine Che Guevara'nın bir portresi asılı duruyor.
'HÜKÜMET BANKALARIN SORUNLARINA ÖNCELİK VERİYOR'
Sánchez Gordillo, İspanya'nın içinde bulunduğu derin durgunluğun hükümetin suçu olduğuna inanıyor. "Ne yazık ki bu [ulusal] hükümetin politikaları halkın sorunlarına değil, bankaların sorunlarına öncelik veriyor. İnsanlar bankalardan daha önemlidir, özellikle de insan haklan üzerinden çıkar sağlamaya çalışan bir grup bankacı kâr ediyorsa. Onların sağladıkları para toplumsal piramidin tabanına ulaşmıyor, bu yüzden de ekonomi felç oluyor. Bundan en büyük zararı küçük mal sahipleri ve işletmeler görüyor. Ülkemizde altı milyon işsiz ve bunun iki katı kadar da yoksulluk sınırının alanda yaşayan insan var" diyor Sanchez.
YEDİ KEZ HAPSE GİRDİ
Ancak, Robin Hood gibi, Sânchez Gordillo'nun politikaları da onu mevcut kanunlarla karşı karşıya getiriyor. Teşvik ettiği arazi ödenekleri de, süpermarket baskınları da yasadışı görülüyor. Yedi defa hapse giren Gordülo'ya, aşırı sağcılar tarafindan iki kez suikast girişiminde bulunulmuş. Seville'in güneyindeki Sierra Dağlan'nda askeri araziyi işgal etmesinin ardından, geçtiğimiz ay tekrar mahkeme önüne çıkmış.
Sağa La Bizon gazetesi, Sanchez Gordillo'nun yönetiminin 2,83 milyon avro borcu olduğunu, köye yakın kaynaklardan aldığı bilgiye göre kooperatiflerdeki işçilere ödenmesi gereken maaşların aylarca geciktiğini iddia ediyor.
Diğer köylüler ise, La Razon'a göre -yakın geçmişte Las Turquillas'taki askeri araziye el koyulmasında olduğu gibi- "eylemlere gitmezsen iş bulamazsın" diyor. Sânchez Gordillo'nun iktidarını kimseyle paylaşmadığı ve 13 aydır toplu bir köy konseyi toplantısı gerçekleştirmediği yönünde de tekrarlanan iddialar var.
1979'DAN BERİ TEKRAR TEKRAR SEÇİLİYOR
Ama yine de politikalarının popüler olduğu açık.
1979 yılından bu yana, her seçimde büyük çoğunluk tarafından tekrar tekrar seçiliyor. Ofisinin dışında heyecanla Sânchez Gordillo'yla görüşmeyi bekleyen yakın köylerin birinden gelen 40'lı yaşlarında bir kadın, "keşke bizim belediye başkanımız da onun gibi olsaydı" diyor.
Her ne kadar yöntemleri sık sık ispanyol basınında tartışma konusu olsa da, Sânchez Gordillo, (bölge yönetiminden aldığı bir miktar mali destekle) kendi köyüne ispanya'nın büyük bir kısmının çaresizce peşinde koştuğu üç şeyi sunmayı başardı: Iş imkanı, uygun fiyatlı barınma ve yönetimde daha fazla söz hakkı. Sânchez Gordillo, "Burada yaptığımız en önemli şey mücadele etmek ve barışçıl yöntemlerle toprak elde etmek, bir de barınmanın bir ticaret değil, hak olmasını garanti altına almak. Biz köy olarak hep birlikte çalışıyoruz, tartışıyoruz ve işbirliği yapıyoruz; bu diğer tüm toplumlar için de temel olmalı" diyor.
ALASDAIR FOTHERINGHAM
The Independent -12 Mayıs 2013
Çeviren: Reyhan Tuncay
Sol Gazetesi
