Sayıştay denetim raporlarında ve Çalışma Bakanlığı'nın bütçe sunumlarında SGK'nin topladığı primlerin sağlık giderlerinin karşılanmasına yettiği, buna rağmen SGK'nin halktan "katkı payı" adı altında para toplamaya devam ettiği ortaya çıktı. Bu tablo "SGK vatandaşlardan haraç mı alıyor" sorusunu gündeme getirdi.
Sayıştay'ın 2016 tarihli denetim raporunda ve yine Çalışma Bakanlığı'nın 2018 yılı bütçe sunum kitapçığında genel sağlık sigortası prim gelirlerinin, genel sağlık sigortasınca sağlanan sağlık hizmetlerini karşıladığı görüldü.
İzmir Tabip Odası üyesi Dr. Ergün Demir le İstanbul Tabip Odası üyesi Dr. Güray Kılıç'ın hazırladığı rapora göre SGK'nin vatandaşlardan topladığı genel sağlık sigortası primleri, sigorta tarafından ödenen sağlık hizmetlerini tamamen karşılıyor. Bu durum Sayıştay raprolarında ve bakanlığın bütçe sunum kitapçığında da açıkça görülebiliyor. Buna rağmen SGK vatandaşlardan her muayenede ve eczaneden her ilaç alımında "katkı payı" adı altında para kesiyor. Dr. Demir ve Dr. Güray, hazırladıkları çalışmada "SGK halkı neden soyuyor" sorusunu yöneltti.
İşte iki hekimin hazırladığı rapor:
SGK TARAFINDAN SOYULUYORUZ
Genel sağlık sigortası prim gelirleri, genel sağlık sigortası kapsamında sağlanan sağlık hizmetlerini karşılamak için yeterli iken; Sosyal Güvenlik Kurumu neden sağlık hizmeti alırken vatandaşlardan katılım payı alıyor ve neden özel sağlık kurumlarına ilave ücret adı altında ayrıca ödeme yapılıyor?
Sosyal devlet anlayışına sahip ülkelerde sosyal güvenlik politikasının esas hedefi vatandaşların sağlık hizmetlerine erişebilmelerini ve işsizlik ile yaşlılık durumlarında gelir güvencesine sahip olmalarını sağlamak oluşturmaktadır.
Sosyal güvenlik sistemlerinin temel amacı, gelir azalışı veya harcama artışı yaratan sosyal risklere karşı vatandaşları korumaktır.
Sosyal Güvenlik Kurumu; toplumun tüm kesimlerinin hastalık, işsizlik, yaşlılık, malullük, iş kazası ve meslek hastalıkları, ölüm ve analık halinde korunmasını sağlamakla, sağlığa ulaşmasını temin etmekle yükümlü olan en önemli kurumdur.
Ancak, yurttaşların sağlık hizmetlerinden yararlanabilmek için sadece prim ödemeleri yeterli olmamaktadır. Ayrıca sağlık hizmete alırken cep ’ten katılım payı ve ilave ücret ödemesi de gerekmektedir. Peki Neden?
Sosyal Güvenlik Kurumu 2016 Yılı Sayıştay Denetim Raporunda ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 2018 Yılı Bütçe Sunum kitapçığında genel sağlık sigortası prim gelirlerinin genel sağlık sigortasınca sağlanan sağlık hizmetlerini karşıladığı görülmektedir.
SGK 2016 yılı Sayıştay denetim raporundan, yapılan inceleme sonucunda;
Genel sağlık sigortası fonuna ilişkin gelir ve giderlere bakıldığında 2016 yılında toplam 82.602.632.187,67 TL tutarında gelir elde edilirken; toplam 66.128.995.542,99 TL tutarında gider olduğu görülmektedir. 2016 yılı dikkate alındığında Genel Sağlık Sigortası gelirleri, giderlerinden toplam 16.473.636.644,68 TL tutarında fazla gerçekleşmiştir.
Kanunda “Genel sağlık sigortası prim gelirleri; yönetim giderleri, genel sağlık sigortasından sağlanan sağlık hizmetleri ve diğer haklar dışında başka bir amaçla kullanılamaz ve “Sosyal sigorta fonu, genel sağlık sigortası fonu ile hiçbir şekilde birleştirilemez ve fonlar arasında kaynak aktarılamaz.” hükümleri yer almasına rağmen, genel sağlık sigortası fonunda kalması gereken 16.473.636.644,68 TL tutar Sosyal Sigorta Fonu giderleri için kullanılmıştır.
Kamu idaresi (SGK) cevabında özetle; finansal durum ve borçlanma maliyetleri dikkate alınarak, Sosyal Sigorta Fonu açıklarının bu yolla finanse edildiği belirtilmiştir.
SGK Mali Durum Bütçe, Gelir–Gider ve Açık Tablosu
Kaynak: ÇSGB TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu 2018 yılı bütçe sunum kitapçığı
Gelir- gider tablosunda görüldüğü gibi açığın en önemli nedeni, emeklilik prim gelirlerinin emekli aylıklarını karşılamamasıdır.
SGK mali durum bütçe gelirlerini; Prim gelirleri(Emeklilik, GSS ), devlet katkısı ve diğer gelirler oluştururken, giderleri ise; Emekli aylıkları, sağlık giderleri, ek ödeme ve faturalı ödemeler oluşturmaktadır.
GSS prim gelirlerinin sağlık giderlerini karşıladığı, emekli prim gelirlerinin ise emekli aylıklarını karşılamadığı ve gelir-gider açığı oluştuğu bilinmektedir. SGK’nin toplam gelirlerinin yüzde 40’ının emekli primi, yüzde 25’inin de GSS prim gelirlerinden oluştuğu, toplam giderlerinin yüzde 67’sinin emekli aylıklarından, yüzde 24’nün de sağlık giderlerinden oluştuğu tabloda görülmektedir.
SONUÇ OLARAK...
Sağlık hizmetlerine "rahat ve mutlu" ulaşabilmek için sadece Genel Sağlık Sigortası primi ödemek yeterli olmamaktadır. Adımınızı hastaneye attığınız ilk andan itibaren muayene, tetkik, tıbbi malzeme, ilaç, reçete vesaire adı altında ek olarak cepten SGK’ye 14 kalem "katkı-katılım payı" ve özel sağlık kurumuna "ilave ücret" olarak ödeme zorunludur.
Bütün bunların Sosyal Güvenlik Kurumunun mali disiplininin korunması gerekçesiyle yapıldığı iddia edilmekte idi.
Oysa;
Sosyal Güvenlik Kurumu 2016 Yılı Sayıştay Denetim Raporunda ve ÇSGB TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu 2018 Yılı Bütçe Sunum kitapçığında genel sağlık sigortası prim gelirleri, genel sağlık sigortasından sağlanan sağlık hizmetlerini karşıladığı görülmektedir.
SGK mali durum bütçe, gelir – gider ve açık tablosunda GSS prim gelirlerinin sağlık giderlerini karşıladığı, emekli prim gelirlerinin ise emekli aylıklarını karşılamadığı ve gelir-gider açığını oluşturduğu,
Yani asıl sorun, sosyal sigorta(emekli) primlerinin, borçlarının toplanmasında yeterince gayret gösterilmemesinden kaynaklanmaktadır.
SGK’nin bütçe gelirlerinin önemli bir kısmını sigorta pimleri oluşturmaktadır. Sayıştay raporunda Kurumun, 30.11.2016 tarihi itibariyle icra takibinde olan toplam 45.160.497.222 TL alacağı bulunmaktadır. İcra takibindeki alacakların 40.024.937.976 TL’si sigorta primi alacaklarıdır.
Reklamlara bakıldığında istihdam artmakta, işsizlik azalmakta, ‘’uçan, şapka çıkartılan ‘’ bir ekonomik büyümeden bahsedilmektedir. Ancak Sayıştay raporunda sabit olan, işverenlerin icra takibine düşen sigorta prim borçlarını ödeyemedikleridir.
SGK HARAÇ MI ALIYOR?
Soruyoruz;
İşverenlerin sigorta prim borçlarını öde(ye)medikleri, korunup kollandıkları bu koşullarda; işverenlerden alacaklarını alamayan, prim borçlarını toplayamayan veya bu gayreti göstermeyen Sosyal Güvenlik Kurumu;
Genel sağlık sigortası prim gelirleri, genel sağlık sigortasından sağlanan sağlık hizmetlerini karşıladığı halde hastanelerde muayene olabilmek, eczanelerde ilaç alabilmek için katkı, katılım payı, ilave ücret adı altında vatandaşlardan haraç mı almaktadır?
