AKP Özel İstihdam Büroları ile ‘köle pazarı’ sistemini kurmaya hazırlanırken Emek Çalışmaları Topluluğu (EÇT) tarafından hazırlanan bir rapor, emekçilerin 2015 yılını hak arama eylemlerinde, sendikalı oldukları için işten çıkarmalara ve haklarının gaspına karşı mücadeleyle geçirdiğini gözler önüne seriyor.

 

Akademisyen, araştırmacı ve sendika uzmanlarından oluşan Emek Çalışmaları Topluluğu raporuna göre, 2015 yılında basına yansıyan bin 116 işçi eylemi tespit edildi. Bir başka deyişle basına yansıdığı kadarıyla 2015’te günde ortalama 3,1 işçi eylemi yapıldı.

 

Bunlardan 31’i dayanışma eylemi, 95’i ise genel eylem niteliğinde olurken, kalan 990 eylemin bazıları aynı işyerinde aynı sorun ya da talepler etrafında gerçekleştirildi. Raporda çalışma “Bu türden eylemleri birleştirdiğimiz takdirde 628 adet “işyeri temelli eylem” olarak adlandırdığımız kimi birkaç saat, kimiyse aylar süren eylemler ile karşılaşmaktayız. Bu rapor asıl olarak 628 işyeri temelli eylem üzerinedir” ifadeleriyle yer aldı.

 

EN ÇOK EYLEM OCAK VE MAYIS AYINDA YAPILDI

 

Rapora göre en çok işyeri temelli eylem 127 eylemle Ocak, onun ardından Bursa’da Renault ve Tofaş işçilerinin öncülük ettiği ardından tüm yurda yayılan Metal Fırtına’nın başladığı 117 eylemle Mayıs ayında yapıldı. Eylemlerin sayısı seçimler ve çatışmalı ortam nedeniyle 2015’in ikinci yarısında keskin bir şekilde düşerek Temmuz sonrasında 50 bandının altında seyretti.

 

Yine rapora göre 628 işyeri temelli eylemin en çoğunun özel sektörde çalışan işçiler tarafından yapıldığı kaydedildi. Buna göre;

 

• % 45’ini özel sektöre çalışan kadrolu işçiler, % 17’sini kamu taşeronu işçiler, % 17’sini memurlar, % 14’ünü ise özel sektör taşeronu işçiler gerçekleştirdi.

 

EYLEMLER EN ÇOK PATRONA YÖNELİK YAPILDI

 

İşçilerin hak arama eylemlerinin  % 43’ü işverene yönelik basın açıklaması, % 24 fiili grev, % 19’u kamuoyuna yönelik basın açıklaması, % 16’sı ise işyeri önünde kalıcı direniş olarak gerçekleştirdi.

 

İŞÇİLER İŞTEN ATMALARA KARŞI TEPKİSİNİ KOYDU

 

628 işyeri temelli eylemin nedenleri arasında ilk sırayı işten çıkarmalar aldı.

 

Buna göre;

 

• % 31’inde işten atma, % 21’inde işteyken ücret gaspı, % 19’unda toplu iş sözleşmesi, % 15’inde sendikalaşma, % 13’ünde düşük ücret, % 10’unda ise sendikaya tepki eylem nedenleri arasında yer aldı.

 

 • Eylemlerin % 58’i bir gün veya daha az bir süre içerisinde gerçekleşmişken, % 5’i 4 aydan uzun süre sürdüğü belirtildi. Tüm işyeri temelli eylemlerin ortalama süresinin 20 gün olduğu kaydedildi.

 

Raporda 628 işyeri temelli eylemin % 28’inde en az bir (resmi ya da fiili) grev gerçekleştiği, grevlerin ortalama süresinin 9 gün olduğu belirtildi. Resmi grevlerde ortalama süre 30 güne çıkarken fiili grevlerde bu sürenin 3 gün olduğu ifade edildi.

 

İŞÇİ SINIFI HAKKINI ÜRETİMDEN GELEN GÜCÜNÜ KULLANARAK ARADI

 

Yine 628 işyeri temelli eylemde;

 

Özel kadrolu işçilerin yaptıkları eylemlerin % 44’ünde üretimi durdurma ya da yavaşlatmaya çalışarak hakkını ararken, aynı oran kamu işçilerinde % 16’ya olarak kaydedildi.

 

• Kamu taşeronu işçilerin eylemlerinin % 46’sında işçiler var olan haklarını geliştirmeyi % 54’ünde ise var olan haklarını savunmayı hedeflerken, bu oranlar özel sektör taşeronu işçilerde haklarını geliştirmek amacıyla % 12 ve var olan hakkını kullanmak için ise % 88 oranında gerçekleşmiştir. Yani taşeron sistemde çalışan işçiler 2015’te yaptığı eylemlerin çoğunda var olan haklarının gasp edilmesine karşı sokağa çıktı.

 

EN AZ 4362 İŞÇİ SENDİKAL ÖRGÜTLENME SÜRECİNDE İŞTEN ATILDI!

 

AKP hükümeti birden fazla sendikaya üye olma serbestisiyle propaganda yaparken 2015 yılında en az 2.258 işçi sendikalaştığı için işten atıldı. İşçilerin bir sendikanın dahli olmaksızın kendi başlarına hak aradıkları aynı nitelikteki süreçlerde ise en az 2.104 kişi daha işten çıkarıldı. Toplamda 4.362 işçi sendikalaşma sürecinde işten çıkarıldı.

 

METAL İŞ KOLU EN ÇOK EYLEMİN YAPILDIĞI SEKTÖR OLDU

 

İşyeri temelli eylemlerin % 23’ü metal işkolunda, % 16’sı genel işler iş- kolunda, % 11’i ise inşaat işkolunda yapıldı.

 

628 işyeri temelli eylemde hak arama eylemlerinin öncülüğünü örgütlü işçiler gerçekleştirdi.

 

Buna göre;

 

- % 43’ü bir işçi sendikası tarafından, % 16’sı bir memur sendikası tarafından, % 4’ü ise sendika dışı kurumlar tarafından gerçekleştirildi. % 36’sı ise her hangi bir kurumun dahli olmadan emekçilerin kendi inisiyatifiyle düzenlendi.

 

EN ÇOK EYLEMİ DİSK ÖRGÜTLEDİ

 

Sendikaların örgütlediği işyeri temelli eylem sayılarına baktığımızda birinci sırada 54 eylemle DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş Sendikası yer aldı. İkinci sırada ise 41 eylemle KESK’e bağlı Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES), üçüncü sırada 36 eylemle Genel-İş Sendikası, dördüncü sırada ise 21 eylemle Petrol-İş sendikası geldi.

 

Sendikaların gerçekleştirdiği eylemlerin % 39’u DİSK, % 27’si Türk-İş, % 24’ü ise KESK’e bağlı sendikalarca yapıldı.

 

SENDİKALAŞMA İÇİN EN ÇOK EYLEMİ NAKLİYAT İŞ YAPTI

 

Sendikaların sendikalaşmak için gerçekleştirdikleri işyeri temelli eylemlerin sayısına özel olarak odaklanıldığında ise birinci sırada 11 eylemle Nakliyat-İş, ikinci ve üçüncü sırada 9’ar eylemle Petrol-İş ve Birleşik Metal-İş geldi. Sendikaların örgütlediği eylemlerin % 35’inde üretime yönelik bir hamle söz konusuyken, aynı oran sendikaların örgütlemediği eylemlerde % 41 olarak tespit edildi.

 

Meryem Yıldırım 

 

İleri Haber  5 Nisan 2016