Yasaya göre, mahalleye dönüşen köylerde, su ve katılım payları adı altında tahsilat yapılacağı ve bu kararın ise belediye meclislerine bırakıldığını vurgulayan Havutça, Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin "asfalt parası" uygulamasını anlattı. Havutça, "Köylümüz, şehirlerdeki mahalleli yurttaşlarımız gibi, asfalt yolu olmadığı halde asfalt parası ödemek zorunda kalabilecektir. Bu tamamıyla belediye meclislerinin inisiyatifine bırakılmıştır. AKP'li Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi, CHP'li üyelerin itirazlarına rağmen vatandaşlardan 200 TL ile bin 800 TL arasında para talep ederek bu inisiyatifini kullanmıştır" dedi. CHP Balıkesir Milletvekili ve İçişleri Komisyonu Üyesi Namık Havutça Balıkesir'in 892 köy muhtarına birer mektup göndererek, "Tüzel kişiliği Kaldırılan Köylümüzün Hak Kayıplarını  on soru on yanıt" başlığı ile anlattığı sorunlara somut ve açıklayıcı örnekler verdi. Muhtarlara seslenen Havutça, "Balıkesirimiz için Büyükşehir değil Bütünşehir belediyesi düzenlemesi olan bu kanunla köylerimizin, köylülerimizin kaybettikleri hakları özetlemeye çalıştım. Biz Cumhuriyet Halk Partisi olarak Türkiye'deki tüm illerin büyükşehir olmasını savunuyoruz. Belde belediyelerinin kapatılmamasını, köy tüzel kişilikleri ile il özel idarelerinin tüzel kişiliklerinin sonlandırılmaması gerektiğini savunuyoruz. Biz, Balıkesir'in bütünşehir değil büyükşehir belediyesi olmasını savunuyoruz. Halkın taleplerini karşılamayan bu kanunun halka karşı yürürlüğe konulmasının doğru olmadığını ifade ediyoruz" dedi. Havutça, kanunun geçtiği süreci ve Balıkesir ile Türkiye'de yaratacağı sonuçlara da kısaca değindi. Havutça'nın kaleme aldığı yazı şöyle:

"TÜRKİYE'DE KÖY VARLIĞININ YARISI ORTADAN KALKTI"

Sayın Muhtarım,

Bakanlar Kurulu tarafından 3 Ekim 2012 günü kararlaştırılarak 8 Ekim 2012 günü TBMM Başkanlığına sunulan "Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'' ve gerekçesi, 10 Ekim 2012 günü İçişleri Komisyonu'nda, 11-13 Ekim 2012 tarihlerinde TBMM İçişleri Altkomisyonu'nda, 06-11 Kasım 2012 tarihlerinde de TBMM Genel Kurulunda yapılan görüşmelerle AKP çoğunluk oyları sonucu çıkarılmıştır. 5 Aralık 2012 tarihinde Cumhurbaşkanı'nın imzalaması ve 6 Aralık 2012 tarihinde Resmi Gazete'de yayınlanması ile yürürlüğe girmiştir Bu kanun ile Türkiye genelinde 29 ilin il özel idaresi ve il genel meclisi ile 1.582 Belde Belediyesi kapatılmış ve 16.082 köy tüzelkişiliği ise mahalleye dönüştürülerek sonlandırılmıştır. Bu kanun ile Türkiye'de köy varlığının yarısı ortadan kaldırılmıştır. 

Her ne kadar kanunun adı büyükşehir olsa da uygulamada "Bütünşehir" olacak Balıkesir'de ise 34 Belde Belediyesi kapatılmış ve 892 köyümüz mahalle olmuş. Merkez'de Karesi ve 6 Eylül adıyla 2 ilçe daha kurulmuştur.

10 SORUDA KÖYLÜNÜN HAK KAYIPLARI

SORU I- Büyükşehir Kanunu ile tüzel kişiliği sona erdirilen köyümüzün taşınır ve taşınmaz mallan ne olacak'?

 YANIT I- Köyünüze ait tüm taşınır ve taşınmaz mallan bağlanacağı belediyeye muhtarlık eliyle teslim edilecek. 

SORU 2- Peki, köyün meraları, otlakları, köylümüzün bir araya gelip satın aldığı, taşınır ve taşınmaz mallar ne olacak? 

YANIT 2- Köylümüzün alın teri dökerek emeğinin karşılığından, dişinden tırnağından artırdıkları ile "Birlikten kuvvet doğar" diyerek köyü için salın aldığı taşınır ve taşınmaz mallar da bağlandığı ilçe belediyesinin malı olacak. Hatta, icara verip gelir elde edilen topraklarınız da belediyeye verilecek.

SORU 3- Köylümüzün köy tüzel kişiliğine bağışladığı taşınır ve taşınmaz mallar da mı belediyeye verilecek? 

YANIT 3- Evet! Köylümüzün, köy halkının kullanması için muhtarlığa bağışladığı bağ, bahçe, tarla, traktör ne varsa bağlanacağı ilçe belediyesinin malı olacak! Köyün bu arazilerinde, köyün meydanında, mezarlığında, su alanında, piknik alanında, merasında tek yetkili belediye olacak. AKP tehlikeli bir plan hazırlığında.

SORU 4- Kanun ile köyden mahalleye dönüştürülen yerlerde tarım arazileri, çayır, mera vb kaldırılıyor mu? 

YANIT 4- Kanun, ilçe belediyesine katılarak mahalleye dönüşen köy. köy bağlısı ve belediyelerce kullanılan mera. yaylak, kışlak gibi yerlerden bu mahalle sakinleri ve varsa diğer hak sahiplerinin 4342 sayılı Mera Kanunu hükümleri çerçevesinde yararlanmaya devam edeceği hüküm altına almaktadır. Ancak, burada önemli ve dikkat edilmesi gereken bir husus vardır!: AKP hükümeti köylümüzün atadan kalma bu yerleri üzerinde tehlikeli bir plan hazırlığındadır. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan imzasıyla 4/4/2012 tarihli Mera Kanunu'nda değişiklik yapmak üzere hazırladığı kanun tasarısı şu an TBMM gündeminde yer almaktadır. Değişiklik ile köylümüze tahsis edilmiş yerler yapılaşmaya ve amaç dışı kullanıma açacaktır Büyükşehir Kanunu ve arkasından Mera Kanununda yapılacak değişiklikle mera, yaylak ve kışlaklar köylümüzün elinden alınacaktır.

AKP'den köylüye: Senden 5 yıl vergi almayacağım 5 yıl sonra sen de vergi vereceksin.

SORU 5- Kanuna göre, "köyden mahalleye dönüşen yerlerde emlak

vergisi, harç. katılım payı, çevre ve temizlik vergisi gibi kalemler 5 yıl süreyle alınmayacak" deniliyor Köylüye ek bir vergi yükü gelmeyecek mi?

YANIT 5- Hükümet bu kanunla köylümüzden alacağı vergiyi ötelemiştir. Yani "Senden bugün vergi almayacağım ama 5 yıl sonra sen de vergi vereceksin" demektedir.

SORU-6 beş yıl sonra emlak vergisi ödemeye başlayacak köylümüz için AKP hükümetleri döneminde emlak vergisi yıllık artış oranla nasıl gerçekleşmiştir?

YANIT 6- AKP hükümetleri döneminde emlak vergisi yıllık artış oranlarına baktığımızda şimdiden köyden mahalleye dönüştürülen yerlerde nasıl bir artış olacağını kestirmek mümkün! 

Emlak Vergisi Değeri Yıllık Artış Oranlan Tablosu

2013 7,80 2012 10.26 2011 V.3.85 2010

Genel Beyan Dönemi

2009 %6 2008 % 3,6 2007 % 3,9 2006

Genel Beyan Dönemi

200$ % 5.6 2004 % 14.25 2003 % 29,50

AKP iktidarında Çevre Temizlik Vergisi'ne her metreküp su için 9 kuruş zam geldi! 5 yıl sonra..?

SORU 7- Peki, 5 yıl sonra çevre temizlik vergisi ne kadar olacak? 

YANIT 7- 5 yıl sonra, 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanununun "Belediye sınırlan ve mücavir alanlar içinde bulunan ve belediyelerin çevre temizlik hizmetlerinden yararlanan konut, iş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binalar çevre temizlik vergisine tabidir" hükmü uygulanacak.

Konutlara ait Çevre Temizlik Vergisi; su tüketim miktarı esas alınmak suretiyle metreküp başına büyükşehir belediyelerinde 2004 yılında 15 YKr iken 01 Ocak 2013 tarihinden geçerli olmak üzere 24 Kuruştur. Bu miktar yıllara göre şöyle artış göstermiştir: 

2012 -23 kuruş

2011-21 kuruş >v

2010-20 kuruş v

2009 - 20 kuruş

Belediyenin çevre temizlik hizmetlerinden yararlanan ancak, su ihtiyacını belediyece tesis edilmiş su şebekesi haricinden karşılayan konutlara ilişkin çevre temizlik vergisi ise 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanununa göre belediye meclisince belirlenecek derecesi üzerinden hesaplanacaktır.

Özet olarak, köylümüz bu Büyükşehir Kanunu ile kullandığı suyun metreküpü üzerinden 5 yıl sonra da olsa vergi verecektir, örnek verdiğimiz bu 2 verginin dışında mahalleye dönüşen köylerde yaşayan halkımız harç ve katılım payları da ödemek zorunda bırakılacaktır.

SORU 8- Köyden mahalleye dönüşen yerlerde içme ve kullanma suyu ücretleri alınacağı söyleniyor. Köyümüz sadece içme su için cereyana ayda 500 TL ile 1000 TL öderken şimdi köyümüzdeki bir hane sadece içme suyu için ne kadar ödeyecek? 

YANIT 8- Köyden mahalleye dönüşen yerlerde su ve kanalizasyon için büyükşehirde yaşayanlar daha fazla para ödeyecekler. Bu her ne kadar AKP hükümeti taralından yasada 5 yıl ötelense bile İstanbul. Ankara, Bursa Büyükşehir Belediyelerinde olduğu gibi Balıkesir'de de su ve kanalizasyon şirketleri kurulacak ve bunlar tarafından su ve kanalizasyon bedelleri belirlenecek ve köy halkından tahsil edilecek. Kanuna göre 5 yıl süreyle mahalle olan köylerdeki halktan alınacak ücret en düşük tarifenin % 25'ni geçmeyecek olsa da bu miktar Köy Muhtarlığının köylüden, topladığı 500 TL -1 OOOTL'nin çok üzerinde olacaktır. 5 yıl sonra ise su ve kullanma sularından alınacak paralarda ciddi artışlar meydana gelecektir.

Köyde her hane elektrik ve su abonesi olacak: Abonelikte Bursa örneği:

SORU 9- Köyden mahalleye dönüşen yerlerde su ve elektrik abonelikleri nasıl olacak?

YANIT 9- Mevcut abonelikler devam edecek. Abone olmayanlar ise abone olacaklar. Abonelere elektrik ve su saati takılabilecek Bu abonelikler de belirlenecek bir ücrete tabı olacak. Fikir sahibi olunması açısından Bursa Büyükşehir Belediyesi sınırlan içerisinde su abonelikleri bedelleri hakkında bilgi verelim. BUSKİ, Bursa Büyükşehir Belediyesine bağlı olarak görev yapmakta ancak bağımsız bütçeli tüzel kişiliğe sahip bir kuruluştur BUSKİ, en güncel verilerle- ilk defa abone olacak için mesken sahiplerinden 110 TL sayaç parası ve 160 TL de teminat bedeli olmak üzere toplam 270 TL almaktadır.

BUSKİ SU FATURA BİLGİLERİ 

SU BEDELİ: Su sayacının kaydetmiş olduğu miktar üzerinden, ait olduğu döneme ait m3 birim fiyat üzerinden hesaplanan değerdir 

ATIKSU BEDELİ: Su bedeli üzerinden hesaplanan değerdir. Konutlar için %15'i, İşyeri, sanayi, inşaatlar için %40'ı 

MUHTELİF: Kaçak arama bedeli, sayaç muayene bedeli, sayaç bedeli v.b.

KAPAMA/AÇMA: Abonelere, borcunu ödememelerinden dolayı gerçekleştirilen kapama işlemi ile borcun ödenmesi sonrası gerçekleştirilen açma işlemi karşılığı alınan bedeldir. BAKIM BEDELİ: Her türlü bakım işleri için abonelerden aylık olmak üzere abonenin tabi olduğu su satışı ve kullanılmış suların uzaklaştırılması tarifesi (0,5 mi) miktarı karşılığı alınan ücrettir. Bakım bedeli abonelerden su bedeli tahakkuk ettirilen dönemler için alınır.

Köylü asfalt parası ile karşı karşıya!

SORU 10- Yol, kanalizasyon ve su harcamalarına katılım payı alınacak mı?

YANIT 10- Köy tüzel kişiliğini kaybederek mahalleye dönüşen yerlerde bu paraların alınıp alınmayacağına belediye meclisleri karar verecek. Yasaya göre, su ve katılım payları mahalleye dönüşen köylerde de halkımızdan alınacak. Köylümüz, şehirlerdeki mahalleli yurttaşlarımız gibi asfalt yolu olmadığı halde asfalt parası ödemek zorunda kalabilecektir. Bu tamamıyla belediye meclislerinin inisiyatifine bırakılmıştır.

Örnek olarak Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin bu inisiyatifi nasıl kullandığına bakalım: AKP'lı Ankara Büyükşehir Belediyesi, bir mesken inşa halindeyken asfalt katılım payı almaktadır. Bunun dışında her yıl ihale ettiği asfalt çalışmalarından maliyet bedelinin toplamını mesken sahiplerinden dökülen asfalt miktarı ve meskenin metrekaresi ile oranlayarak vatandaşlardan toplamaktadır. Ankara Büyükşehir Belediyesi baz istasyonu, digitürk, elektrik, telefon hattı vb. gibi uygulamalarda şirketlerden asfalt kırım parası aldığı halde ayrıca vatandaştan o çalışmanın yapıldığı yerde "yama asfalt" yapması halinde dahi para almaktadır. Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi 2001-2005 yıllan asfalt paralarını almadı. Ancak, 2005 yılından sonraki paralar için vatandaşlara, Büyükşehir Belediyesi Fen işleri Daire Başkanlığı Yol ve Asfalt Şube Müdürlüğünce tahakkuk ettirilen asfalt paralan (200 TL ile 1.800 TL arasında) tebliğ edildi. Büyükşehir değil "Bütünşehir" olan bu düzenleme İl Genel Meclisi'nin de tüzel kişiliğini kaldırmaktadır. 

Büyükşehir belediyeleri hizmet alanı içine giren köylere şehir merkezinden hizmet götürmeye çalışmayacak, kapatılan İl Özel İdaresinin büyükşehir belediyesine devredilen olanaklar ile çözümlenmeye çalışılacak. 

O zaman İl özel idareleri niye kapatılıyor? Balıkesir Büyükşehir Belediyesi olsun, il özel idaresi de kapatılmasın, görevine devam etsin! Nüfusu 500 ün altında kalan köylerimiz tüzel kişiliğini kaybetmelerinin yanı sıra kanuna göre belediye sınırlan içinde nüfusu 500'ün altında kalanlarda mahalle kurulamayacak. Nüfusu 500 un altında olan köyler birleştirilerek tek mahalle haline getirilecek. 500' ün altında olan köyler birbirleriyle birleştirilerek mahalle haline getirilince hemen sorunlar başlayacak, öncelikle birleştirilen köylerin isimleri üzerinde büyük tartışmalar çıkacak. Herkes kendi köyünün adının mahalleye verilmesini isteyecek. Bazıları birbirlerine uzak olacak. Yazı var. kışı var, doğa koşullan var. Muhtarlık bir köyde olunca diğer köyde oturan yurttaşlar oraya gitmek zorunda kalacak. Kanun yürürlüğe girdiği tarihten sonra da yeni mahalle kurulabilmesi için nüfus 500'ün altında olamayacağı gibi belediye meclisi kararı da gerekecek. Balıkesir'in 892 köyünden 699*nun nüfusu TÜİK 2011 Adrese Dayalı Nüfus Sayımına göre 500'ün altında. 

Balıkesir köylerinde sorunlara yol açabilecek birkaç örnek: Balıkesir İl sınırlan içerisinde Savaştepe'ye bağlı Karaçam Köyünün nüfusu 324. Köyün en yakın olduğu yer ise 4,5 kilometre, uzaklıktaki Savaştepe ilçesi Birbirine 3,5 km uzaklıktaki iki köy olan Turplu Köyü 205 nüfuslu. Ali Demirci Köyü ise 328 nüfuslu Bu iki birleştirilerek mahalle yapılması durumunda muhtarlık sayısı bire düşecek ve en yakın muhtarlık 1.5 kilometre uzaklıkta olacak. Marmara Adası. Kanunun nasıl bir kaosa yol açacağı, saha üzerinde değerlendirilmeden masa üstünde hazırlandığının somut bir göstergesidir. Marmara Adasında TÜİK ADNS 2011 nüfusuna göre Topağaç Köyü 466. Aşmalı 144, Göndoğdu 185 nüfusludur. Bu köylerin birbirlerine mesafesi ise şöyledir: Gündoğdu Topağaç arası 9 kilometre. Topağaç Aşmalı arası ise 6 kilometre Gündoğdu Aşmalı arası da 15 kilometre Bu mesafeler arasında köy halkı muhtarlık hizmetlerini alabilmek için en az 6  kilometre yol kat edecekler. Köy halkı eskiden muhtarına verdiği su ve elektrik paralarını; su, kanalizasyon, elektrik taıuralannı ödemek için  bir PTT. bir banka ya da bir tahsilat şubesine götürüp ödemesini yapacak.. Her mahalleye dönüşen köyde bir PTT, bir banka ya da bir tahsilat şubesi açmak mümkün olmadığına göre köylülerimiz her ay sadece faturalar için onlarca kilometre yol kat edecekler Sadece yetki sınırını genişletme amacıyla yapılan bu düzenleme; belediye sınırlarına uzak yerlerde yaşayanların hizmet almasını zorlaştırmak bazı kesimlere ulaştırılmasını neredeyse imkânsızlaştırırken bir yandan da su, kanalizasyon gibi hayati önemde olan hizmetler pahalılaşacak mevcut yetki ve güç dağıtımı ile sınırların genişlemesi, belediye hizmetleri açısından hizmetin de genişlemesi ve yaygınlaşması anlamına geliyor. Özellikle dağınık olarak yer alan ve mahalleye dönüşmesi öngörülen köylere hizmet götürülmesinde önemli aksaklıkların çıkması kaçınılmaz. Yerleşmelerin tarihiyle, kültürüyle bağdaşmayan, tepeden inme kararlarla ilçelerin, belediyelerin parçalanması, ortadan kaldırılması orada yaşayanların aidiyet duygusu yok edilerek kendi tarihlerinden ve kültürlerinden uzaklaştırılmasını amaçlanıyor. Yasa ile köylü kendi yaşam alanı üzerindeki tüm yönetim haklarım kaybetti. Artık köy alanları belediyeler için yeni yatının alanı haline getirilerek rantın tamamı belediyelere aktarıldı.

 Bu, çok azalan tarımsal faaliyetlerin de ortadan kalkmasına yol açacak Köylüler ücretsiz eriştiği altyapı hizmetleri için bedel ödeyecek. Bu durum tarım ve hayvancılıkla geçinen dar gelirli köylüleri daha da yoksullaştıracak. Köy tüzel kişiliklerinin kaldırılması ile orman köylerinin kentsel ranta açılması kolaylaştırıldı, yabancılara toprak satışının dahi önü açıldı.

Ayvalık Sözcü Gazetesi 4 Şubat 2013